Yer Kontrol Noktası (YKN): Harita yapımında dayanak noktası olarak kullanılan, koordinatları ve kotları hassas olarak tespit edilmiş, yeryüzünde fiziksel olarak belli işaretlerle belirlenmiş noktalardır.
GNSS destekli fotogrametrik nirengi yöntemlerinde; hesaplamalar için oluşturulan bloğun köşelerinde ve bloğun oluşturulmasında çapraz kolonlar kullanıldıysa çapraz kolonların baş ve sonlarında en az ikişer adet YKN tesis edilir. Bu noktalara ek olarak, bloğun kenarlarında ve içerisinde Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliği (BÖHHÜY) ile belirlenen yerlerde ve sayıda YKN oluşturulur. Klasik fotogrametrik nirengi yöntemi kullanılacak ise blok çevresinde fotoğraf çekim bazının iki katı, blok içinde de bazın dört katı aralıkları geçmeyecek şekilde en az birer adet YKN oluşturulur. Bu noktaların koordinatları ve yükseklikleri C3 derece ağ noktaları niteliğindedir.
Bir blokta, kullanılan YKN sayısının en az %30’u kadar ve bu sayı hiçbir şekilde dört adetten az olmamak kaydıyla denetleme noktaları tesis edilir. Proje alanındaki TUTGA, C1 ve C2 derece ağ noktalarından BÖHHÜY tarafından uygun görülenler denetleme noktası olarak alınır.
YKN ve denetleme noktalarının işaretlenmesi
Proje alanındaki bütün YKN ve denetleme noktaları, gerektiğinde taşınmaz mal ve orman sınır kırık noktaları, hava fotoğrafı çekiminden önce fotoğraflarda görünecek ve ölçü yapılabilecek şekilde işaretlenir. Yapılan işaretlerin simetri merkezleri ilgili yer noktası ile çakıştırılır.
Pilye biçimindeki YKN ve denetleme noktalarında, pilye platformu ya da merkez dışı bir konuma işaretleme yapılabilir. Merkez dışı olması durumunda işaret merkezinin koordinatları, pilye noktasına yersel ölçme yöntemleri ile bağlanarak ±2 cm (dahil)’den daha iyi doğrulukla hesaplanır.
İşaretler, en az 60º’lik bir görüş açısına sahip olacak şekilde açık alanlara yapılır. Bu görüş konisi içinde bina ve ağaç gibi herhangi bir engel olmamalıdır.
Yeterli görüş olmayan durumlarda YKN ve denetleme noktalarının tesisi ve işaretlenmesi çatı ve benzeri yüksek noktalara yapılabilir. Bu durumdaki işaret, jeodezik ölçülerle yakınındaki noktalara, bu noktalar ile aynı doğruluk derecesine sahip olacak şekilde bağlanır ve koordinatları bulunur.
İşaretleme, zemin noktalarının üzerinin ve yakın çevresinin boyanması ya da geçici plakalar takılması suretiyle yapılır. Bu işaretler; fotoğraf üzerinde çapı veya bir kenarı 3xYÖA olan kare veya daire biçiminde tesis edilir. İşaretlerin daha iyi görülebilmesi için farklı renkte dış çevreler oluşturulabilir ve uygun uzunlukta üç ya da dört kol işaretlenebilir. Fotogrametrik yer işaretleri beyaz ya da yakın çevresi ile zıt renkli olmalıdır.
