Jeodezik Faaliyetler Pusula Kalibrasyonu


Pusula Ayar Sahası deyimi kaynaklarda “Pusula Gülü (Compass Rose)” gibi deyimlerle de anılmaktadır. Pusula Ayar Sahası, uçaklarda kullanılan pusulaların belirli zaman aralıklarında kontrol ve kalibre edilmesi amacıyla kullanılan, manyetik etkilerden uzak zeminde çizilmiş pusula gülünde manyetik istikametlerin gösterildiği bir alandır.

Harita Genel Müdürlüğü’nün envanterinde bulunan Carl Zeiss Jena THEO 020B Antimanyetik Teodoliti ile kullanılan Bartington MAG-01H manyetometresi ve TUSAGA-Aktif uyumlu RTK GNSS alıcısı ile arazide tatbik edilmektedir.

(a) MAG-01H Manyetometre, (b) Antimanyetik teodolit ve Mag-A Manyetik Prob.


Pusula ayar sahasındaki jeolojik yapının büyük miktarda doğal sapma açısı anomalisine neden olmaması ve civarındaki yapay tesislerin bu alanda yapılacak ayar ölçülerini etkilememesi istenir.

Yapılan ön keşifle muhtemel pusula ayar sahası yeri belirlendikten sonra kontrol ölçüleri yapılır. Gerçekleştirilen kontrol ölçülerinden olumlu sonuçlar alınması durumunda, pusula ayar sahasının uygun bir yerinde zemine pusula gülü çizilir. Pusula gülüne ait dairenin yarıçapı küçük uçakların ayarı söz konusu ise 10 metre; büyük uçakların (C-130 gibi) ayarı söz konusu ise 20 metre olmaktadır.

Gerçek kuzeyin belirlenmesi ve manyetik alan bileşenlerinin hesaplanmasında kullanılmak üzere; daire merkezi ile hedef noktası arasındaki azimut açısı (Jeodezik azimut-TA) hesaplanır. Bu işaret gerçek kuzeydir ve CK harfleriyle tanımlanır.

Mag-01H manyetometre kullanılarak Gerçek kuzeyden olan sapma miktarını belirlenir. Manyetik sapma açısı yardımıyla manyetik kuzey istikameti belirlenir ve daire üzerine işaretlenir. Bu işaret manyetik kuzeydir ve MK harfleriyle tanımlanır.

Manyetik kuzey 0 derece kabul edilerek daire üzerinde sırayla 15 derece ve katları olan manyetik yönler (15o, 30o, 45o,…345o) antimanyetik teodolit yardımıyla işaretlenir.

Talep edilmesi halinde, havaalanlarında pusula kalibrasyon sahası tesisi maksatlı manyetik ölçümler gerçekleştirilip rapor halinde sunulmaktadır.


  

  
Arazi ölçümleri


Örnek pusula kalibrasyon sahası raporu