Jeodezik Faaliyetler Kara Gravimetrisi


Mutlak ve bağıl gravimetreler ile gerçekleştirilen statik yersel gravimetri, çekim kaynağına yakınlık nedeniyle gravite alanının kısa, orta ve uzun dalga boyuna ait tüm bilgiyi içermektedir. Mobil hava, deniz ve uydu gravimetrisinde hareketli platformalar (uçak, bot, uydu vb.) belirli bir hızda ve belirli bir yükseklikten (deniz hariç) gözlem yapabildiğinden, gravite alanı çözümleri platformun göreceli yüksek hızından ve bunun yanında ters ve kötü konulmuş aşağı yönlü uzanım işleminden olumsuz yönde etkilenmektedir. Teorik olarak, kara aracına yerleştirilecek mobil bir gravimetrik sistemle; yeryüzü üzerinde, düşük hızda ve kesintisiz olarak, ancak statik yersel tekniklere yakın doğrulukta fakat çok daha yüksek çözünürlükte ve daha kısa sürede gravite verisi toplanabilmesi mümkündür.

Harita Genel Müdürlüğünce 2021 yılında mobil bir yersel gravimetri sistemi prototipi geliştirilmiştir. Ataletsel Navigasyon Sistemi (IMU) ve Küresel Navigasyon Uydu Sistemleri (GNSS) entegrasyonuna dayalı olarak geliştirilen sistem, Ankara ili sınırları içerisinde yaklaşık 45 km. uzunluğundaki 23 yer kontrol noktasından oluşan güzergâh üzerinde test edilmiştir. İlk sonuçlara göre, yersel mobil gravimetri yöntemiyle ortalama 4.2 ± 2.1 mGal doğrulukla düşey gravite bozukluğu üretilebildiği görülmüştür. Sistemin ilave sensör entegrasyonu (odometre, çoklu GNSS anteni vb.) ve gelişmiş analiz yöntemleri ile iyileştirilmesine devam edilmektedir.

Kara Gravimetrisi1
Kara Gravimetrisi2
Kara Gravimetrisi3
Kara Gravimetrisi4

Kaynaklar:
1. Akpınar İ. (2022) SIMU ve GNSS Ölçülerinin Entegrasyonuna Dayalı Mobil Yersel Gravimetri, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.